Türkiye’de üç çeşit yatırım bölgesi bulunmaktadır:
1. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri – Teknoparklar
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (TGB), Ar-Ge çalışmalarını desteklemek ve yüksek teknoloji alanındaki yatırımları çekmek üzere tasarlanmış alanlardır. Hâlihazırda 63’ü faaliyette olan 84 adet TGB mevcuttur; diğer 21 bölgenin ise onayı alınmış olup yapımı devam etmektedir.
TGB’lerin sağladığı avantajlar:
- Yazılım geliştirme, Ar-Ge ve tasarım faaliyetlerinden elde edilen kazançlar 31 Aralık 2023 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden muaftır.
- TGB içinde üretilen uygulama yazılımlarının satışı 31 Aralık 2023 tarihine kadar KDV’den muaftır. Bunlara sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, farklı iş sektörleri, internet, mobil telefonlar ve askeri komuta kontrol sistemlerinde kullanılan yazılımlar dâhildir.
- Bölgede çalışan Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri 31 Aralık 2023 tarihine kadar her türlü vergiden muaftır. Muafiyet kapsamındaki destek personeli sayısı Ar-Ge personeli sayısının %10’unu aşamaz.
- Bölgede başlatılıp sonuçlandırılan Ar-Ge projeleri sonucu elde edilen teknolojik ürünün üretilmesi için gerekli yatırım, işletmeci şirketin uygun bulması ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının izin vermesi şartıyla bölge içerisinde yapılabilir.
- 31 Aralık 2023 tarihine kadar SGK primi işveren payının %50’si devlet tarafından karşılanacaktır.
- Ar-Ge, tasarım ve yazılım geliştirme projeleri kapsamında ithal edilecek ürünler gümrük vergisinden, düzenlenecek evraklar ise damga vergisinden muaftır.
Türkiye’de 41 Adet Teknoloji Geliştirme Bölgesi Vardır.
2.Organize Sanayi Bölgeleri
Organize Sanayi Bölgeleri (OSB*), şirketlerin hazır altyapı ve sosyal tesisleri kullanarak faaliyette bulunmalarını sağlayacak biçimde tasarlanmıştır. Bu bölgelerde sağlanan altyapıya yol, su, doğal gaz, elektrik, iletişim, atık arıtma ve diğer hizmetler dâhildir.
80 ilde, hâlihazırda 234’ü faal, toplam 331 adet OSB mevcuttur; geri kalan 97 OSB’nin yapımı hâlen Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde devam etmektedir.
OSB’lerin sağladığı avantajlar
OSB’ler içinde faaliyet gösteren yatırımcılar, Türkiye’deki mevcut yatırım teşvik uygulamalarına (genel yatırım teşvikleri, bölgesel yatırım teşvikleri, büyük ölçekli yatırım teşvikleri, stratejik yatırım teşvikleri, istihdama yönelik teşvikler, Ar-Ge desteği, vb.) ek olarak, aşağıdaki avantajlardan da faydalanmaktadır:
- Arazi alımlarında KDV muafiyeti.
- Tesis inşasının tamamlanmasından itibaren geçerli olmak üzere beş yıl boyunca emlak vergisi muafiyeti.
- Düşük su, doğal gaz ve iletişim giderleri.
- Parsellerin bölümü/birleştirilmesi işlemlerinde vergi muafiyeti.
- Tesis inşası ve işletiminde yerel yönetimler vergisi muafiyeti.
- OSB’nin belediye hizmetlerinden yararlanmaması durumunda katı atık vergisi muafiyeti.
Ülkemizde 310 adet Organize Sanayi Bölgesi vardır.
3.Serbest Bölgeler
- Serbest Bölgeler, ülkenin siyasi sınırları içinde yer almalarına rağmen gümrük bölgelerinin kapsamları dışında konumlandırılan özel alanlardır. Bu bölgeler ihracat odaklı yatırımların sayısını artırmak üzere tasarlanmıştır. Gümrük bölgelerindeki ticari, finansal ve ekonomik alanlarda uygulanan yasal ve idari düzenlemeler, serbest bölgelerde uygulanmamakta veya kısmen uygulanmaktadır.
- Türkiye’de, AB ve Orta Doğu pazarlarına yakın toplam 19 adet Serbest Bölge bulunmakta olup bunlardan 18’i faal durumda, 1’i ise kurulum aşamasındadır. Serbest Bölgeler; Akdeniz, Ege ve Karadeniz’deki limanlarla uluslararası ticaret yollarına erişimin kolayca sağlanabildiği noktalarda yer almaktadır.
Serbest Bölgelerin sağladığı avantajlar
- Gümrük vergisi ve aynı tür diğer vergilerden %100 muafiyet.
- İmalat şirketleri için kurumlar vergisinden %100 muafiyet.
- KDV ve özel tüketim vergisinden %100 muafiyet.
- Düzenlenecek evraklara uygulanan damga vergisinden %100 muafiyet.
- Emlak vergisinden %100 muafiyet.
- Tamamı yurt dışına olmak kaydıyla Serbest Bölgelerden verilecek belirli lojistik hizmetlere %100 gelir ve kurumlar vergisi istisnası.
- Çalışan maaşı üzerinden alınan gelir vergisinden %100 muafiyet (serbest bölgelerde ürettiği ürünlerin FOB bedelinin en az %85’ini ihraç eden şirketler için).
- Mallar süre sınırlaması olmaksızın serbest bölgelerde tutulabilmektedir.
- Şirketler, serbest bölgelerden elde edilen kârı hiçbir sınırlama olmaksızın yurt dışına ya da Türkiye’ye serbestçe aktarabilmektedir.
- Mülk alım-satımında tapu harcından muafiyet.
- İnşaat, proje, iskân, izin ve onay süreçlerinde KDV muafiyeti.
- KDV ve diğer vergilerden muaf hazır altyapı.
- İkinci el/kullanılmış makine getirilmesine müsaade edilmesi.
Türkiye’de 21 Adet Serbest Bölge Vardır.