UN Global Compact’ın insan hakları ilkelerinde belirtildiği ve BM İş Dünyası ve İnsan Hakları Rehber
İlkelerinde yeniden onaylandığı ve detaylandırıldığı üzere, insan haklarına saygı duymak, bir şirketin insan haklarını desteklemesinden veya teşvik etmesinden farklıdır.
Tüm şirketler için ana beklentiler; insan haklarını ihlal etmemeleri, kendi faaliyetlerinin veya iş ilişkilerinin sonucu olarak ortaya çıkan zararları telafi etmeleridir. İnsan haklarını teşvik etmek veya sürdürülebilir kalkınmayı desteklemek, bu sorumluluktan muaf olunmasını sağlayamaz.
BM Rehber İlkelerine göre, faaliyetlerinden veya değer zincirinden kaynaklanan insan haklarına yönelik tüm olumsuz etkilerle mücadele etmek, şirketlerin her daim önceliği olmalıdır. Şirketlerin söz konusu sorunlarla mücadele ederken öncelik belirlemesi gereken durumlarda, her şeyden önce olası olumsuz etkilerin şiddetine, başka bir deyişle söz konusu etkilerin ciddiyetine, etki alanına ve çözüm zorluğuna göre önceliklendirilme yapmaları gerektiği BM Rehber İlkelerinde açıkça belirtilmiştir.
İnsan haklarına yönelik olumsuz etkiler ve riskler, şirketler için olası maliyetlerine veya faydalarına bakılmaksızın önceliklendirilmelidir. Bununla beraber,
insan haklarına yönelik riskler ile iş dünyasına yönelik risklerin çoğunlukla yakınlık gösterdiği ve söz konusu yakınsamanın insan haklarına yönelik etkilerin en şiddetli olduğu yerlerde daha güçlü bir biçimde görüldüğüne dair kanıtlar giderek artmaktadır.
Mevcut normatif çerçeveler, ilkeler ve rehberler
Son birkaç on yıldır iş dünyası, hükümetler, sivil toplum ve fikir liderleri arasında devam eden diyaloglar, sorumlu ve etik iş yönetimi için uluslararası çerçevelerin, ilkelerin ve rehberlerin ortaya çıkmasını sağladı. Evrensel olarak tüm şirketler için geçerli olan ilkeler:
- Uluslararası Çalışma Örgütü Çok Uluslu Şirketler ve Sosyal Politika İlkeleri Üç Taraflı Bildirgesi
- UN Global Compact
- BM İş Dünyası ve İnsan Hakları Rehber İlkeleri Bu ilkeler, şirketleri evrensel haklara saygı duymaya ve asgari standartları uygulamaya yönlendiriyor.
Örneğin; UN Global Compact’te insan ve çalışan hakları, çevre ve yolsuzlukla mücadele konularını kapsayan on İlke, sürdürülebilir kalkınmaya destek olan şirketlerden asgari beklentiyi tanımlıyor. Benzer şekilde, BM İş Dünyası ve İnsan Hakları Rehber İlkeleri, tüm şirketlerin insan haklarına saygı duyma sorumluluğunu tekrar tasdik ederek detaylandırıyor. Buna ilaveten, şirketlerin SKA’lara olan katkılarını temel olarak göz önünde bulundurmaları
için önerilen; ISO 26000 Sosyal Sorumluluk Rehberi ve OECD Çokuluslu Şirketler Rehberi gibi daha bölgesel rehberler de mevcuttur.